Từ Barack Obama tới Elon Musk, và rất nhiều con người quyền lực trên thế giới đều nói rằng đọc sách là niềm yêu thích của họ. Vậy, phải chăng đọc sách mỗi ngày một giờ là bí mật của thành công?
Tháng 02 năm 2018, khi tên lửa Falcon Heavy của Elon Musk rời khỏi Trái Đất để lại “cơn bão khói” phía sau, nó mang theo một loại hàng hoá mà không ai có thể nghĩ tới. Thay vì các trang bị cần thiết hay phi hành đoàn, “đứa con đầu” nổi tiếng của Space X đã mang theo một chiếc Tesla Roadster màu đỏ tươi, cùng một manocanh mặc đồ du hành gia ngồi ở ghế lái.
Nhưng điều bất ngờ thực sự nằm trong hộp đựng đồ ghế trước của chiếc xe. Tại đó chứa một bản sao của bộ truyện Foundation (Isaac Asimov là tác giả) được mã hoá trên đĩa kính khắc. Nội dung của bộ truyện xoay quanh một đế chế ngoài ngân hà đang trên bờ sụp đổ ở 50.000 năm sau, câu chuyện khoa học viễn tưởng này đã làm bùng cháy niềm đam mê của Musk đối với du hành vũ trụ khi ông còn là một thiếu niên. Giờ đây, bộ truyện này sẽ lơ lửng khắp hệ mặt trời của chúng ta trong 10 triệu năm tiếp theo hoặc lâu hơn nữa.
Đây chính là sức mạnh của những cuốn sách. Từ phần mềm giả định “Earth” trong tiểu thuyết Snow Crash, nguồn ý tưởng cho phần mềm Google Earth tới câu chuyện ngắn về các “cuộc gọi linh cảm” (sentinent telephone) dẫn tới sự ra đời của internet, việc đọc sách đã ươm mầm ý tưởng vào trong đầu của vô số nhà sáng chế. Nguyên tổng thống Mỹ, Barack Obama đã nói rằng việc đọc sách đã cho ông biết mình là ai và niềm tin của mình là gì.
Thậm chí nếu như bạn không ấp ủ những hoài bão lớn, việc đọc sách có thể giúp công việc của bạn phát triển nhanh chóng hơn; thói quen này còn được chứng minh rằng làm giảm căng thẳng trong cuộc sống, cải thiện chức năng não bộ và thậm chí làm tăng sự đồng cảm. Những điều trên nằm ngoài các lợi ích hiển nhiên thu được từ các thông tin được nén trong từng trang sách. Trong bài này sẽ cung cấp một vài gợi ý dành cho bạn về những mặt tích cực của việc đọc sách và làm thế nào để gia nhập vào “câu lạc bộ” dành riêng cho những người đọc sách ít nhất một giờ mỗi ngày.
Đọc theo cách của bạn để tìm thấy sự đồng cảm
Hãy đồng cảm. Trong khi giới kinh doanh truyền thống đặt bên lề trí thông minh cảm xúc để ủng hộ các yếu tố như sự tự tinh và khả năng đưa ra quyết định quan trọng, những năm gần đây nó [trí thông minh cảm xúc] dần được chấp nhận rộng rãi như một kỹ năng thiết yếu. Theo một nghiên cứu năm 2016 của công ty tư vấn nguồn nhân lực Development Dimensions International, các lãnh đạo có khả năng đồng cảm đạt hiệu quả công việc cao hơn 40% so với những người khác.
Quay trở lại năm 2013, nhà tâm lý học xã hội David Kidd đã nghĩ về các hoạt động có thể làm tăng khả năng đồng cảm. “Với tư cách là một người yêu đọc sách, điều xuất hiện trong đầu tôi về [thể loại sách] viễn tưởng là một địa điểm mà chúng ta thường nhận được những sự ủng hộ để gắn kết với những trải nghiệm riêng biệt của người khác,” ông nói.
Cùng với một đồng nghiệp từ New School for Social Research tại New York, Kidd quyết định thực hiện điều tra nhằm giải đáp câu hỏi việc đọc sách có thể giúp cải thiện cái được chúng ta gọi là “lý thuyết trí tuệ” (theory of mind) – khả năng thấu hiểu về những con người có suy nghĩ và mong muốn khác với của chúng ta. Điều này không hoàn toàn giống với đồng cảm, nhưng hai kỹ năng này được cho rằng có liên quan chặt chẽ với nhau.
Để tìm ra đáp án, họ đã yêu cầu những người tham gia nghiên cứu đọc trích đoạn của một tác phẩm văn học giả tưởng (literary fiction) đoạt giải như Charles Dickens’ Great Expectations – hoặc tác phẩm giả tưởng phổ thông (genre fiction) như tiểu thuyết tội phạm kinh dị và lãng mạn. Trong khi những người khác đọc về một cuốn sách không giả tưởng hoặc không đọc gì cả. Sau đó, những người tham gia này sẽ được đánh giá về sự thay đổi trong lý thuyết về trí tuệ.
Giả thuyết đặt ra là những tác phẩm thực sự chất lượng, như những cuốn trong danh sách rút gọn trao giải, có xu hướng diễn tả một thế giới với các nhân vật phản ánh cuộc sống chân thực, để người đọc có thể “đi vào trong họ” – giống như một khoá tập huấn để rèn luyện khả năng thấu hiểu người khác của bạn. Trong khi đó, những cuốn sách giả tưởng phổ thông được lấy cảm hứng từ một hợp tuyển (anthology), cho nên nó không có được sự thừa nhận tương tự từ các nhà phê bình. Các nhà khoa học giải thích rằng những tác phẩm dạng này có thể được viết với chất lượng thấp hơn, và do đó, những nhân vật thực hiện các hành động theo một trình tự có thể dự đoán trước.
Các kết quả thu được đã gây hứng thú: người đọc các tác phẩm văn học giả tưởng đạt điểm cao nhất trong tất cả các bài kiểm nghiệm cá nhân, so với nhóm đọc tác phẩm giả tưởng phổ thông, không giả tưởng hoặc không đọc gì. Và mặc dù, các nhà nghiên cứu không trực tiếp đánh giá biểu hiện của sự cải thiện lý thuyết trí tuệ trong đời sống thực, Kidd tự tin rằng những người này sẽ trải nghiệm về sự thay đổi trong khả năng đồng cảm của mình. “Hầu hết mọi người, nếu như có thể hiểu về cảm xúc của người khác, sẽ sử dụng các thông tin đó theo một cách có ích cho xã hội”.
sách nổi tiếng
Cùng với việc cải thiện khả năng liên quan tới đồng nghiệp và nhân viên, sự đồng cảm có thể
dẫn tới các mối quan hệ và hợp tác hiệu quả hơn. “Có những nghiên cứu cho thấy con người có xu hướng đạt năng suất cao hơn khi làm việc trong các nhóm, nơi họ cảm thấy tự do bày tỏ ý kiến phản biện, đặc biệt trong các công việc đòi hỏi tính sáng tạo,” Kidd nói. “Tôi nghĩ rằng đây là một ví dụ cho thấy khi sự nhạy cảm được gia tăng và niềm hứng khởi với trải nghiệm của mọi người xung quanh có thể hữu ích trong môi trường làm việc.”
Lời khuyên từ những người đam mê đọc sách
Giờ đây, bạn đang được thuyết phục về những lợi ích của việc đọc sách, hãy cân nhắc điều này: theo một nghiên cứu năm 2017, được thực hiện bởi đơn vị điều hành truyền thông Anh – Ofcom trên 1.875 người, trung bình người trưởng thành dành 02 giờ 49 phút mỗi ngày cho các hoạt động trên điện thoại. Để đạt được mục tiêu đọc sách hàng ngày một giờ, mọi người chỉ cần giảm thời gian cho màn hình điện thoại đi một phần ba.
Để giúp đỡ bạn trên chặng đường dài này, bạn có thể là một “hoarder” – những người thích “ngắm nhìn” những tri trức trên kệ sách và ước ao rằng với một cách kỳ diệu nào đó, chúng sẽ bay vào nằm trong trí não của họ. Hoặc bạn là một “smug exaggerator”, người thích “rao giảng” hàng giờ về những cuốn sách yêu thích của họ – những cuốn mà họ chỉ mới dành thời gian đọc hết trang đầu tiên. Dưới đây là những lời khuyên từ những người có thể “rõng rạc” tuyên bố là một “người đam mê đọc sách” (avid readers) mà không e ngại bất kỳ lời chỉ trích sau lưng nào.
1) Đọc sách bởi vì bạn muốn vậy
Cristina Chipurici đã dạy bản thân mình cách đọc khi cô bốn tuổi. Khi niềm đam mêm mới đã “bén rễ”, cô đọc mọi cuốn sách ở trong nhà ba mẹ mình. Nhưng sau đó, một vài điều đã xảy ra. “Khi tôi bắt đầu vào tiểu học và việc đọc sách trở nên bắt buộc, tôi cảm thấy sự hình thành một lực cản ngăn trở việc đọc, gây ra bởi ngôn từ mà các giáo viên sử dụng, và điều này khiến tôi không bao giờ muốn đọc sách nữa,” cô cho biết.
Sự chán ghét sách kéo dài tới khi cô 20 tuổi, khi Chipurici bắt đầu nhận ra rằng cô đã bỏ lỡ điều gì đó [có ý nghĩa]. Cô tự hỏi mình rằng những người đọc sách đã đi xa hơn mình biết chừng nào, và các thông tin quan trọng chứa đựng trong các cuốn sách có thể đem lại sự khác biệt trong công việc của cô. Cô đã học cách yêu đọc sách trở lại và sau đó, sáng lập The CEO library, một website về các cuốn sách đã giúp định hướng sự nghiệp của những con người thành công nhất thế giới, từ các tác giả tới chính trị gia hay các nhà đầu tư.
“Có rất nhiều yếu tố tạo ra sự thay đổi này, từ những người hướng dẫn, tới việc đưa ra quyết định đầu tư vào một khoá học online – nơi tôi khám phá ra các hệ thống giáo dục khác nhau, hay các bài viết trên blog Ryan Holiday (ông là tác giả của một số cuốn sách về văn hoá marketing và là nguyên giám đốc marketing của hãng thời trang American Apparel), ông luôn chia sẻ về các cuốn sách đã giúp đỡ mình, và nhiều người khác mà tôi thậm chí còn không nhận ra.” Nếu như có một bài học từ câu chuyện này, đó là hãy đọc sách bởi vì bạn muốn – và không bao giờ chấp nhận biến nó thành một công việc vặt.
2) Tìm kiếm một phương pháp đọc phù hợp với bạn
Một “người đam mê sách rập khuôn” (clichéd bibliophile) luôn đi quanh với bàn tay nắm chặt cuốn sách và “chăm sóc” những ấn bản đầu tiên như thể là những bảo vật cổ xưa vô giá. Đừng để mọi việc đi theo hướng này. “Tôi có hai giờ di chuyển từ nhà tới cơ quan và ngược lại”, Kidd cho biết. “Không hẳn là lý tưởng nhưng nó [việc di chuyển] cho tôi nhiều thời gian để đọc sách.” Khi ông di chuyển – hiển nhiên không phải lái xe! – ông thấy rằng việc đọc sách qua màn hình điện thoại vô cùng tiện lợi, hơn hẳn so với việc đem theo một cuốn sách mọi lúc. Khi ông đang đọc một cuốn sách không giả tưởng, nếu như có quá nhiều người chen chúc xung quanh, ông chuyển sang sách nói.
3) Đừng đưa ra những mục tiêu đáng sợ
Duy trì thói quen đọc sách của các CEO có thể là một mục tiêu khó khăn. Hai người có thành tích nổi bật được phỏng vấn bởi The CEO Library là Fabrice Grinda, người sáng lập doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ khởi đầu với $100,000 (£77,000) tiền nợ trong thẻ tín dụng và giờ đã kiếm được hơn $300 triệu bằng việc bán đi cổ phần của mình qua các khoản đầu tư thành công, và Naveen Jain, một người khởi nghiệp và nhà thiện nguyện, đã sáng lập Moon Express – một start-up tại thung lũng Sillicon có mong muốn khai thác tài nguyên tự nhiên tại Mặt trăng. Nhân vật đầu tiên đọc 100 cuốn sách hàng năm; người còn lại thức giấc vào 4:00 sáng để đọc sách trong ba giờ liên tiếp.
Nhưng bạn không nhất thiết phải theo hành động cách đó. Andra Zaharia là một nhà sản xuất nội dung marketing tự do, podcast host và người đọc sách tâm huyết. Lời gợi ý quan trọng nhất của cô là đừng đặt ra những kỳ vọng không thực tế và mục tiêu có tính đe doạ. “Để đưa đọc sách trở thành một thói quan hàng ngày, tôi nghĩ, nên bắt đầu từ các bước khởi đầu nhỏ,” cô nói. Zaharia gợi ý rằng bắt đầu bằng việc hỏi ý kiến bạn bè về các cuốn sách nên đọc và chỉ đọc 1 hoặc 2 trang. “Bạn không cần phải truy cập vào Goodreads và đặt mục tiêu phải đọc 60 cuốn mỗi năm. Các cuốn sách kindle thực tế có thể dễ dàng hơn, bởi vì bạn không cần phải nhìn vào số trang sách còn lại.”
4) Nếu như bạn đang thực sự phải tranh đấu với việc đọc một cuốn sách, hãy thử “Quy tắc 50”
Quy tắc theo kinh nghiệm này sẽ giúp bạn quyết định có nên từ bỏ việc đọc muốn sách hay không. Nếu như bạn chẳng muốn tiếp tục đọc cuốn sách ngay từ trang thứ 4 hoặc đang “đấu tranh” với một cuốn sách dày cộm khiến bạn cảm thấy chán ghét, gợi ý ở đây là tiếp tục đến trang 50 và sau đó, quyết định nếu như cuốn sách – theo ngôn ngữ của Marie Kondo, “đem đến sự hứng khởi”. Nếu như không, hãy từ bỏ.
Chiến lược này được đưa ra bởi tác giả, thủ thư và nhà phê bình văn học Nancy Pearl và được giải thích trong cuốn sách của cô, Book Lust. Nó [quy tắc 50] như là một cảnh báo đối với những người đã quá 50 tuổi, cô kiến nghị rằng nên lấy 100 trừ đi tuổi của họ, con số thu được sẽ là số trang sách họ nên đọc trước khi quyết định tiếp tục hay không. Bởi vì số tuổi của bạn, cuộc sống trở nên quá ngắn ngủi để đọc các cuốn sách “tồi”.
Giờ, bạn đã có nó [những lời gợi ý] trong tay. Hãy từ bỏ trước điện thoại trong khoảng 01 giờ mỗi ngày, và đặt cuốn sách vào những ngón tay của mình, có thể giúp bạn cải thiện khả năng đồng cảm, và khiến công việc của bạn trở nên năng suất hơn. Nếu như những người bận rộn và thành công nhất trên thế giới có thể làm được, thì bạn cũng vậy!
Ai có thể biết được những gì bạn sẽ làm với lượng kiến thức được bổ sung cùng với một nguồn cảm hứng. Thậm chí, bạn có thể có thành lập doanh nghiệp vũ trụ của riêng mình.
Bởi Zaria Gorvett từ BBC Worklife
Chuyển ngữ VYSA Hokkaido
