Hỏi đáp về Nhật Bản

Nhật bản là một đất nước có bề dày về lịch sử, văn hóa, truyền thống, và hiện đang có một vị trí quan trọng trong nền kinh tế và chính trị thế giới. Hơn nữa, Nhật bản là nơi mà hơn 2000 Thanh niên Sinh viên Việt Nam (kể cả tu nghiệp sinh) đang sống, học tập, và làm việc tại đây. Ngoài ra, còn có rất nhiều các bạn trẻ tại Việt nam cũng đang có dự định đi du học hoặc làm việc tại đất nước hoa anh đào. Nhằm để giúp đỡ các bạn trẻ có thêm những thông tin cần thiết trước khi đến với Nhật bản, cuốn sách “Nhật bản – Hỏi và Trả lời”, đã được các anh Nguyễn Đức Kính (Đại học Tohoku), Lê Hải Đoàn (Viện Kỹ thuật Tokyo), và Nguyễn Hữu Minh (Đại học Kobe) dày công biên soạn và cho ra đời phiên bản online đầu tiên trên trang web của VYSA. Hy vọng các bạn sẽ tìm được thêm nhiều điều bổ ích và lý thú cho cuộc hành trang của mình sắp tới đến với đất nước Phù Tang, và thêm yêu mến đất nước nơi mình đang sống, học tập, và làm việc. Mọi ý kiến về cuốn sách xin gửi về: duckinh@yahoo.co.jp
 nhat-ban

1. Lãnh thổ và Tự nhiên Nhật Bản

1.1 Lãnh thổ Nhật Bản
– Nhật Bản nằm ở đâu trên bản đồ thế giới?
– Nhật Bản rộng bao nhiêu km2?
– Lãnh thổ Nhật Bản hiện nay được xác định khi nào?
– Có phải từ xưa tới nay Okinawa vẫn thuộc về Nhật Bản hay không?

1.2 Địa hình Nhật Bản
– Địa hình Nhật Bản như thế nào?
– Nhật Bản có bao nhiêu đảo và đảo nào lớn nhất?
– Nhật Bản có bao nhiêu hồ? Hồ nào lớn nhất?
– Ngọn núi cao nhất Nhật Bản là núi gì?
– Có bao nhiêu núi lửa ở Nhật Bản?
– Trong tương lai, khi nào núi Phú Sĩ có thể phun trở lại?
– Dòng sông dài nhất Nhật Bản là sông gì?

1.3 Khí hậu Nhật Bản
– Khí hậu Nhật Bản như thế nào?
– Khu vực nào của Nhật Bản có tuyết rơi vào mùa đông?
– Mùa nào đẹp nhất ở Nhật Bản?

1.4 Thiên tai Nhật Bản
– Tại sao Nhật Bản có nhiều động đất?
– Động đất lớn xảy ra gần đây nhất là ở đâu?
– Trong tương lai gần, vùng nào có thể có động đất lớn?
– Tsunami nghĩa là gỉ?
– Mỗi năm Nhật Bản có khoảng bao nhiêu cơn bão?
– Typhoon và hurricane khác nhau như thế nào?

2. Nguồn gốc và lịch sử Nhật Bản

2.1 Nguồn gốc Nhật Bản
– Nước Nhật Bản có từ khi nào?
– Nhật Bản được gọi là “Nippon” hay “Nihon” từ khi nào?
– Giữa “Nihon” và “Nippon”, cách gọi nào đúng?
– Người Nhật từ đâu đến?
– Người Ainu sống ở Nhật Bản từ khi nào?

2.2 Quốc ca và quốc kỳ Nhật Bản
– Bài Kimigayo được trở thành quốc ca Nhật Bản từ khi nào?
– Ý nghĩa của bài Kimigayo là gì?
– Quốc kì của Nhật Bản được qui định từ khi nào?
– Quốc hoa của Nhật là gì?
– Quốc điểu của Nhật là gì?

2.3 Tiếng Nhật
– Nguồn gốc tiếng Nhật là gì?
– Đặc trưng của tiếng Nhật là gì?
– Chữ mềm và chữ cứng được tạo ra như thế nào?
– Phải học bao nhiêu chữ Hán thì đủ?
– Chữ Hán, chữ mềm và chữ cứng được dùng như thế nào?
– Giữa viết ngang và viết dọc, loại nào phổ biến hơn?

2.4 Nhật hoàng
– Nhật hoàng đầu tiên là ai?
– Nguồn gốc của Nhật hoàng là gì?
– Cho đến nay, có tất cả bao nhiêu Nhật hoàng?
– Nhật hoàng hiện nay là người như thế nào?
– Niên hiệu được xác định như thế nào?
– Công việc của Nhật hoàng hiện nay là gì?
– Phụ nữ có thể trở thành Nhật hoàn hay không?
– Hiện tại, ai được nói là thuộc về hoàng tộc?

2.5 Lịch sử Nhật Bản
– Nước Yamatai có thật sự tồn tại hay không?
– Thời Kofun như thế nào?
– Thời Nara như thế nào?
– Thời Heian như thế nào?
– Thời Kamakura như thế nào?
– Thời Muromachi như thế nào?
– Thời Azuchi-Momoyama như thế nào?
– Thời Edo như thế nào?

2.6 Từ Minh Trị tới hiện tại
– Thời Minh Trị xuất hiện như thế nào?
– Thời Minh Trị như thế nào?
– Thời Đại Chính như thế nào?
– Thời Chiêu Hoà như thế nào?

3. Chính trị và Kinh tế Nhật Bản

3.1 Hiến pháp Nhật Bản
– Hiến pháp Nhật Bản hiện nay được soạn thảo khi nào và được soạn thảo như thế nào?
– Nội dung của điều 9 chương 2 hiến pháp Nhật Bản là gì mà luôn gây ra tranh cãi như thế?
– Làm thế nào để có thể sửa đổi được hiến pháp?

3.2 Bộ máy Chính trị
– Quốc hội Nhật Bản được cấu tạo như thế nào?
– Có bao nhiêu nghị viên và họ được bầu cử như thế nào?
– Bộ máy chính phủ như thế nào?
– Thủ tướng được bầu như thế nào?
– Có những chính đảng nào tại Nhật Bản?
– Có bao nhiêu bộ trưởng?
– Tại sao người ta khen các quan chức của Nhật ưu tú?
– Tokyo trở thành thủ đô của Nhật từ bao giờ và như thế nào?
– Chính quyền địa phương của Nhật hoạt động như thế nào?
– To, do, fu, ken khác nhau như thế nào?

3.3 Kinh tế – Sản nghiệp – Mậu dịch
– Lí do gì làm cho kinh tế Nhật mạnh đến thế?
– Sự tăng trưởng kinh tế của Nhật có bị dừng lại vì khủng hoảng hay không?
– Tại sao thặng dư thương mại của Nhật đối với Mỹ không giảm?
– Những sản phẩm nào của Nhật thống trị thị trường thế giới?
– Sản phẩm phải nhập khẩu nhiều nhất là gì?
– Nhật Bản có tự cung tự cấp được hay không?
– Sau thế chiến thứ 2, nông nghiệp Nhật Bản thay đổi như thế nào?
– Hiện tại, vấn đề lớn nhất của ngành ngư nghiệp Nhật Bản là gì?
– Viễn cảnh của Nhật như là một đất nước công nghiệp ở thế kỉ 21 là gì?
– Có phải giá cả tại Nhật cao hơn giá cả tại các nước khác không?
– Các công đoàn của Nhật được tổ chức như thế nào?
– Hiện nay Nhật Bản đang phải đối diện với những vấn đề ô nhiễm nào?

3.4 Thuế tại Nhật Bản
– Người Nhật phải đóng những loại thuế nào?
– So với thế giới, thuế ở Nhật có cao hay không?

3.5 Hệ thống cảnh sát và tội phạm tại Nhật Bản
– Cảnh sát Nhật cũng có tổ chức giống FBI chứ?
– Ở Nhật, loại tội phạm nào nhiều nhất?

3.6 Hệ thống phòng vệ Nhật Bản
– Cho đến nay, Nhật đã gây chiến với những nước nào?
– Tự vệ đoàn có phải là quân đội hay không?
– Nếu so với quân đội các nước khác, tự vệ đoàn mạnh như thế nào?

4. Xã hội Nhật Bản

4.1 Dân số Nhật Bản và gia đình
– Ở Nhật có bao nhiêu người đang sinh sống?
– Dân số Nhật tăng hay giảm?
– Tuổi thọ trung bình của người Nhật là bao nhiêu?
– Trung bình trong gia đình người Nhật có bao nhiêu thành viên?
– Gia đình Nhật thời xưa và nay có gì khác nhau?

4.2 Đặc tính của người Nhật
-Tại sao lại hay nói người Nhật hành động mang tính chất tập đoàn?
– Có phải người Nhật phân chia ý nghĩ thật (Honne) và lời nói bên ngoài (Tatemae) hay không?
– Tư tưởng nào làm ảnh hưởng đến tinh thần của người Nhật?
– Những điểm đặc sắc trong tính cách của người Nhật là gì?

4.3 Giáo dục tại Nhật Bản
– Chế độ giáo dục hiện nay ở Nhật bản được bắt đầu từ khi nào?
– Ở Nhật có những loại trường học nào?
– Tỷ lệ vào học cấp 3 và đại học ở Nhật là bao nhiêu phần trăm?
– Trường học ở Nhật và Mỹ khác nhau ở điểm nào?
– Tại sao ở Nhật có nhiều trung tâm dạy thêm và trường dự bị đại học như vậy?

4.4 Người Nhật và công việc
– Công ty Nhật và công ty Mỹ khác nhau ở chỗ nào?
– Người Nhật nổi tiếng là làm việc nhiều, một năm người Nhật làm việc bao nhiêu tiếng?
– Một năm có bao nhiêu ngày nghỉ?
– Thu nhập của người Nhật là bao nhiêu?
– Làm thế nào để tăng lương và địa vị ở Nhật?
– Tại sao người Nhật khi chuyển địa điểm công tác lại thường không cho gia đình theo cùng? (Tanshinfunin)?
– Có phải người Nhật nếu không có danh thiếp thì không làm việc được?
– Con dấu ở Nhật được dùng từ khi nào và dùng trong những trường hợp nào?
– Có nhiều người chuyển công ty ở Nhật không?
– Tỷ lệ giữa lao động nữ và lao động nam là bao nhiêu?
– Số người phụ nữ đi làm sau khi lập gia đình có nhiều không?

4.5 Tiền trợ cấp và tiền bảo hiểm
– Người Nhật có những khoản tiền lương hưu nào?
– Tiền lương hưu của người Nhật khoảng bao nhiêu?
– Trung bình mỗi người Nhật đóng bao nhiêu tiền bảo hiểm nhân thọ?

4.6 Y học tại Nhật Bản
– Thiết bị y học có được trang bị đầy đủ hay không?
– Nguyên nhân gây ra tử vong lớn nhất ở Nhật là gì?
– Có phải ai cũng có thể tham gia bảo hiểm y tế hay không?

4.7 Tôn giáo ở Nhật Bản
– Người Nhật tin vào những tôn giáo nào?
– Các vị thần của Thần đạo sinh ra khi nào?
– Thần đạo có phải là quốc giáo của Nhật Bản hay không?
– Phật giáo của Nhật bản thuộc chi phái nào?
– “Nam vô a di đà phật” có ý nghĩa gì?
– Người Nhật đi chùa vào những lúc nào?
– Người Nhật đi đền (Jinja) vào những lúc nào?
– Ở Nhật có bao nhiêu tín đồ đạo Thiên Chúa?
– Ở Nhật có những tôn giáo mới nào?

5. Văn hoá Nhật Bản

5.1 Văn hoá hiện đại
– Người Nhật nào đã nhận được giải thưởng Nobel?
– Có bao nhiêu loại báo được xuất bản ở Nhật Bản?
– Loại báo nào có được phát hành rộng rãi nhất?
– Có bao nhiêu đài truyền hình ở Nhật Bản?
– Những loại chương trình TV nào phổ biến ở Nhật Bản?
– Người Nhật đọc những loại báo và tạp chí nào?
– Những tác gi nào nổi tiếng trong viết truyện tranh ở Nhật Bản?
– Có những phim hoạt hình nào của Nhật nổi tiếng?
– Những nhạc sĩ người Nhật nào nổi tiếng trên thế giới?
– Những loại nhạc cổ điển nào phổ biến ở Nhật Bản?
– Giới trẻ của Nhật Bản thích nghe những loại nhạc nào?
– Những hoạ sĩ Nhật nào nổi tiếng khắp thế giới?
– Về mặt kĩ thuật, tranh Nhật khác tranh châu Âu ở chỗ nào?

5.2 Văn hoá truyền thống Nhật Bản

– Tại sao người Nhật thích thơ (Tanka)?
– Haiku được sáng tác như thế nào?
– Kabuki (Ca vũ kỹ) được hình thành khi nào?
– Kịch No được hình thành khi nào?
– Mối quan hệ của No và Kyogen là gì?
– Bunraku được hình thành khi nào?
– Có phải tất cả phụ nữ Nhật Bản đều biết nghệ thuật cắm hoa và trà đạo không?
– Uống trà theo trà đạo khác với uống trà bình thường như thế nào?
– Nghệ thuật cắm hoa (Ikebana) là gì?
– Chế độ Iemoto là gì?
– Khi nào thì người Nhật viết bằng bút lông?
– Bonsai được làm như thế nào?
– Đồ gốm của Nhật có nổi tiếng hay không?
– Sơn mài của Nhật (Sikki) có những ưu điểm gì?
– Kiếm Nhật khác kiếm nước ngoài ở chỗ nào?
– Báu vật sống của quốc gia ở Nhật được định nghĩa như thế nào?

6. Quần áo, việc bếp núc và nhà cửa ở Nhật

6.1 Quần áo, trang phục
– Người Nhật bắt đầu mặc Âu phục từ khi nào?
– Mọi người mặc Kimono vào những dịp nào?

6.2 Sinh hoạt ăn uống của người Nhật
– Phong cách ăn uống điển hình của người Nhật như thế nào?
– Người Nhật có ăn cơm hàng ngày không?
– Người Nhật thích ăn món gì nhất?
– Tương, xì dầu (shoyu, soy sauce) được dùng ở Nhật từ bao giờ?
– Miso (làm từ đậu nành) được bắt đầu sử dụng tại Nhật từ bao giờ?
– Tại sao đậu phụ lại được nói là có lợi cho sức khỏe?
– Thế nào là cách cầm đũa đúng?
– Người Nhật thường chế biến cá theo những cách nào?
– Rượu Nhật Bản (Sake) được chế tạo như thế nào?

6.3 Nhà ở
– Nhà ở của người Nhật trung bình rộng khoảng bao nhiêu?
– Bình thường thì một ngôi nhà ở Nhật giá khoảng bao nhiêu?
– Thuê một căn hộ với các điều kiện tiện nghi thuận lợi ở Tokyo mất khoảng bao nhiêu tiền một tháng?
– Giường ngủ của người Nhật thường là dùng đệm với tatami (một loại chiếu của người Nhật) hay là dùng giường theo kiểu phương Tây?
– Toa lét của Nhật có hai loại: ngồi và bệt, loại nào nhiều hơn?

7. Sinh hoạt và Tập quán

7.1 Ngày nghỉ và ngày lễ ở Nhật Bản
– Người Nhật được nghỉ những ngày lễ nào?
– Người Nhật thường làm gì vào ngày tết?
– Setsubun (Tiết phân) là gì?
– Hinamatsuri là gì?
– Higan là gì?
– Tục ngắm hoa Hanami có từ bao giờ?
– Người Nhật thường làm gì vào ngày lễ hoa (Hana matsuri)?
– Tiết Đoan ngọ là gì?
– Người Nhật thường làm gì vào tsukimi?
– Sichi-go-san (Bẩy-năm-ba) là ngày lễ gì vậy?
– Người Nhật làm gì vào đêm giao thừa?
– Đối với người Nhật thì lễ hội mang ý nghĩa gì?
– Ba lễ hội lớn nhất ở Nhật là gì?

7.2 Cưới hỏi tại Nhật Bản
– Các buổi lễ kết hôn ở Nhật thường được cử hành theo phong cách nào?
– Mỗi đám cưới tốn khoảng bao nhiêu tiền?
– Độ tuổi kết hôn trung bình của người Nhật là bao nhiêu?
– Tỷ lệ ly hôn của người Nhật như thế nào?
– Tiền bồi hoàn cho một vụ ly hôn là bao nhiêu?
– Mỗi năm có khoảng bao nhiêu người kết hôn với người nước ngoài?

7.3 Tang lễ ở Nhật Bản
– Thường thì người Nhật tổ chức tang lễ như thế nào?
– Tổ chức một đám tang thì thường tốn khoảng bao nhiêu tiền?
– Tiền phúng điếu trung bình là bao nhiêu?
– Có phải người Nhật luôn dùng hình thức mai táng là hoả thiêu không?

7.4 Thời giờ rảnh rỗi và giải trí của người Nhật
– Người Nhật thường làm gì vào những lúc rảnh rỗi?
– Trẻ con thường chơi những trò gì?
– Đàn ông Nhật Bản thích làm gì?
– Khi nào thì Pachinko (Vertical Pinball game) được giới thiệu ở Nhật?
– Trò chơi “Go” (Cờ vây) có gì thú vị?
– Shogi (Cờ tướng Nhật) có gì thú vị?

7.5 Thể thao tại Nhật Bản
– Người Nhật thích chơi những môn thể thao nào?
– Người Nhật thích xem môn thể thao nào nhất?
– Có phải môn vật Sumo là một môn thể thao có từ xa xưa của người Nhật không?
– Sumo là một thể thao như thế nào?
– Judo được thành lập ở Nhật từ khi nào?
– Môn võ thuật truyền thống nào của Nhật mà trở thành môn thể thao thi đấu?
– Ở Nhật có bao nhiêu đội bóng chày chuyên nghiệp?
– Tình hình bóng đá chuyên nghiệp của Nhật như thế nào?

7.6 Sinh hoạt hàng ngày và tập quán
– Trung bình 1 người Nhật gửi bao nhiêu thiếp chúc mừng năm mới?
– Hatsumode có lợi ích gì?
– Những món quà trung nguyên, quà tuế mộ được gửi cho ai, để làm gì?
– Thế nào là cách cúi đầu chào đúng quy cách?
– Có đúng là người Nhật không thích bắt tay không?
– Người Nhật có hôn nhau như là một cách chào hỏi không?
– Người Nhật chơi oản tù tì (Janken) như thế nào?
– Tên của người Nhật có mang ý nghĩa gì không?
– Người Nhật thích những loại hoa và cây nào?
– Những vật nuôi nào được người Nhật yêu thích?
– Tại sao người Nhật tin rắng Tùng, Trúc, Cúc, Mai, Hạc, Quy là những biểu tượng cho hạnh phúc và may mắn?
– Người Nhật thích xem bói theo kiểu nào?
– 12 con giáp ở Nhật là gì?
– Butsumetsu (Phật diệt), Tomobiki (Hữu dẫn) là những ngày gì?
– Người Nhật tin vào những loại ma quỷ nào?