 |
Thuộc gia đình dòng dõi samurai, Yoko Ono thoát chết từ trận bom nguyên tử Hiroshima, đến New York, gặp John Lennon và trở thành “mụ phù thủy” gây tan rã nhóm Beatles – như cáo buộc của nhiều người. Yoko Ono có thật sự là nghệ sĩ tài năng, trong cả âm nhạc lẫn hội họa và nhiếp ảnh? |
Người ta biết đến Yoko Ono như một nhạc sĩ, không chỉ bởi mối quan hệ của bà với John Lennon mà còn bởi những album đầu thập niên 1970 như Yoko Ono/Plastic Ono Band hay Fly đều có giá trị nhất định. Nhiều năm trước khi xuất hiện Patti Smith, Siouxsie Sioux hay Diamanda Galas, Yoko đã tạo ra kỹ thuật “thét rung chuyển sân khấu”. Năm 1992, khi thế giới bắt đầu đánh giá lại những gương mặt được mệnh danh “những gương mặt nữ trong làng rock”, Yoko đã có tên trong danh sách và được yêu cầu tổng hợp những ca khúc trong sự nghiệp thành bộ đĩa 5 CD gọi là Onobox. Tài năng âm nhạc thật sự của Yoko thể hiện. Ca sĩ nữ Courtney Love từng nói rằng Yoko với mình không khác gì vị thánh đỡ đầu. Cách đây mấy năm, khi Chính phủ Nhật tổ chức lễ tưởng niệm Hiroshima, Yoko đã được mời soạn nhạc…
Cũng cần nhắc lại vài nét về Yoko Ono. Bố bà từng là nghệ sĩ piano trước khi trở thành ông chủ nhà băng. Hồi nhỏ, Yoko từng học chung trường với Akihito Tsugonimaya (người hiện là Nhật hoàng). Năm 20 tuổi, Yoko theo gia đình sang New York và học tại Ðại học Sarah Lawrence. Năm 1958, Yoko cùng người chồng đầu tiên Toshi Ichiyanagi (nhạc công người Nhật) theo học khóa nhạc của nhà soạn nhạc lừng danh John Cage. Chính tay nhạc sĩ lão luyện này đã đem lại cái nhìn mới cho Yoko về nghệ thuật. Trong những năm cuối thập niên 1950, Yoko dành hết thời giờ cho sáng tác nghệ thuật. Ðầu thập niên 1960, bà chuyển dần sang ca nhạc. Cả trong âm nhạc lẫn hội họa, có một dấu ấn rõ nét mang tính cách đặc thù của Yoko: sự hòa hợp Ðông-Tây (mẹ bà theo Phật giáo trong khi cha bà theo đạo Công giáo).
Cũng trong giai đoạn này, Yoko ly dị và lập gia đình với nhà làm phim Tony Cox (có một con gái tên Kyoko). Tháng 11-1966, Yoko gặp Lennon, khi tổ chức triển lãm tranh tại Luân Ðôn. Các sáng tác hội họa của bà trong giai đoạn này không thành công. Lennon không chỉ cứu Yoko thoát khỏi sự dằn vặt thất bại mà còn đưa bà vào một thế giới khác: thế giới của rock&roll…
Lennon chết. Rock&roll khép lại một chương quan trọng trong lịch sử mình. Còn người đàn bà đã ngoài lục tuần giờ đây đang trải qua những ngày tháng cuối cùng trong giàu có (danh sách những người giàu nhất thế giới năm 2000 của báo The Sunday Times of London cho biết gia sản của bà là 550 triệu bảng Anh), cùng với đam mê thời trẻ: sáng tạo nghệ thuật. Những gì bà chiêm nghiệm và thể hiện đã được ra mắt công chúng vào trong cuộc triển lãm tên Yes Yoko Ono, tại Japan Society Gallery, trước khi được trình ra khắp thế giới suốt hai năm. Sự kiện này gắn liền với ngày giỗ lần thứ 20 của Lennon (8-12), và lễ khánh thành Viện Bảo tàng John Lennon tại Tokyo…
Dưới góc độ nghệ thuật, Yoko có thể được xem là người có tài? Nhà phê bình Amei Wallach của báo New York Times cho rằng Yoko luôn bị ám ảnh muốn chia sẻ tất cả những gì bà trải nghiệm vào tác phẩm nghệ thuật của mình, đặc biệt những tinh hoa trong nghệ thuật dân tộc, từ thơ haiku, nghệ thuật tuồng Kabuki cho đến cả nghệ thuật cắm hoa. Còn nhà phê bình Bruce Altshuler nói rằng Yoko là một trong những nghệ sĩ sáng tạo nhất trong việc dùng vật thể để bày tỏ ý tưởng.
Theo Tạp chí Thế Hệ Trẻ